Deputy Director, Institute of Biotechnology and Food Technology (IBF), Industrial University of Ho Chi Minh City (IUH).
Anh đã dành thời gian quý báu của mình đọc, viết cảm nhận tác phẩm "Tình Yêu Cà Phê Việt" gởi đến bạn đọc gần xa, tác giả xin chia sẻ bài viết của anh như sau:
"Tình yêu cà phê Việt"😍☕️🇻🇳
Cảm ơn Anh Trương Phú Thiện đã dành thời gian chia sẻ những hiểu biết của mình về ngành cà phê Việt. Đây là quyển sách thứ 2 của anh về Cà phê bằng tiếng Việt. Trong bối cảnh hiện nay, ngành cà phê của Việt Nam được xem là ngành có sản lượng xuất khẩu đứng thứ 2 trên thế giới nhưng những câu chuyện về Cà phê ở Việt Nam không được biết đến một cách đầy đủ.
Chắc chắn các bạn dễ thấy trong phong trào khởi nghiệp hiện nay thì các sản phẩm từ nông nghiệp, thực phẩm được nhiều người xem là đối tượng để khởi đầu. Cà phê là một trong những đối tượng tiếp cận ấy. Vì vậy, chia sẻ đúng đắn và am hiểu nguồn nguyên liệu cà phê một cách đầy đủ là cần thiết.
Trước Tết Mậu Tuất nhận được Quyển sách “Tình yêu cà phê Việt-Bí quyết trở thành chuyên gia cà phê” của tác giả Trương Phú Thiện do nhà sách xuất bản Văn hoá- Văn nghệ Tp.HCM ấn bản, tác giả giữ bản quyền. Đã đọc xong từ Tết nhưng để thấm, hôm nay mới ngồi lại viết đôi dòng suy nghĩ với mục tiêu tóm tắt một số nét chính, cũng là tâm huyết của tác giả truyền tải trong 1 quyển sách về cà phê bằng tiếng Việt. Sau cùng là giới thiệu cho bạn bè xa gần, những ai quan tâm đến cà phê Việt một cách nghiêm túc cũng nhìn lại, lắng đọng lại, chí ít cũng có những đóng góp thiết thực để những người đã, đang và sẽ đi theo con đường cà phê phải thận trọng và đừng ảo tưởng vào ngành cà phê này.
Cà phê là một trong những hàng hoá được bán khắp thế giới, chỉ xếp sau dầu mỏ. Với sản lượng khoảng 1,6 triệu tấn/mùa vụ. Việt Nam được biết đến như một nước có sản lượng cà phê nhân xuất khẩu (Cà phê nhân-green beans) đứng thứ 2 thế giới, với sản lượng chủ lực là cà phê Robusta nhưng nếu các bạn đọc trong các sách xuất bản trên thế giới cũng không ai nói được origin Việt Nam (thực tế này chấp nhận vì người Pháp đem cà phê đến Việt Nam từ thế kỷ 19) ; nhưng không một người nước ngoài nào nói trong gói cà phê của họ bán đi khắp thế giới mà có chữ Việt Nam. Trong các tài liệu chính thống, họ cũng ít nói đến cách pha phin của người Việt. Bản thân tôi đã từng được nhận các món cà phê nước ngoài nhưng uống xong chỉ cười và biết được có hồn Việt trong đó. Thực tế này tồn tại và chúng ta xem đó là nghịch lý nhưng không có giải pháp và diễn tả đúng bản chất- là chúng ta nên có cái nhìn toàn diện về cà phê Việt.
Tính ổn định, bền vững được nói nhiều nhưng thực tế chất lượng là một vấn đề nan giải. Số lượng và chất lượng không bao giờ đi đôi với nhau và khi số lượng áp đảo cùng với sự biến đổi về khí hậu, điều kiện thổ nhưỡng thì chất lượng khó kiểm soát là điều không khó hiểu. Vấn đề này nằm ở chỗ nâng cao ý thức trong canh tác nông nghiệp tạo ra sản phẩm có giá trị cao hơn sản lượng cao. Văn hoá nông nghiệp đóng vai trò quan trọng và sự kết nối hiệu quả và hài hoà giữa người trồng trọt, chế biến, rang xay và người tiêu dùng một cách khoa học là điều quan trọng. Mỗi cá nhận trong chuỗi cà phê phải làm tốt việc của mình thì mới đem lại giá trị chung, lợi ích chung. Không ai khác ngoài người Việt chúng ta phải có trách nhiệm nâng cao giá trị nông nghiệp của mình.
Trong chương 2, tác giả đề cập đến Cà phê bền vững. Để có sự bền vững dài lâu thì tất cả những bên liên quan trong chuỗi cà phê đều nhìn một hướng, hài hoà trong lợi ích và định hướng đến giá trị văn hoá, một cách đơn giản là tư duy có hệ thống bởi nông nghiệp là một hệ thống, trong đó giáo dục được xem là một kênh quan trọng để giúp mọi tầng lớp có cách nhìn đúng đắn và đầy đủ. Bên cạnh đó, tác giả cũng liệt kê các hệ thống tiêu chuẩn liên quan được áp dụng trong hệ thống nông nghiệp như UTZ, 4C, Rainforest, FairTrade…
Chương 3: Phần viết thú vị về thử nếm cà phê (coffee cupping) với những dụng cụ, thiết bị cơ bản, mùi vị lỗi…. Phần này là hữu ích cho các phòng thí nghiệm coffeelab. Kỹ năng trong thử nếm và thử nếm cũng là một vị trí công việc trong các công ty cà phê. Với cảm nhận của tôi, đây là một trong những lực lượng thiếu hụt, ít được đào tạo của Việt Nam trong các công ty cà phê.
Chương 4: Trong chương này, tác giả đã nói đến chữ Tâm, Tín, Tầm, Tài, Tự học. Đây là chương dài nhất trong sách, có cảm giác đây là những kiến thức, chiêm nghiệm về quản lý, định hướng phát triển cũng như tâm tình của tác giả, nó hoà quyện vào kỳ vọng, mong muốn của anh Thiện cho những ai đang dấn thân vào nghề cà phê.
Cà phê lúc chín có màu đỏ, chế biến xong có màu xanh và để lâu nó sẽ trở nên bạc màu. Những người theo đuổi cà phê vẫn nhìn thấy điều đó như một sự nhắc nhở về sự khó khăn của nghề nghiệp. Cà phê là câu chuyện dài, không đơn giản và không có hồi kết. Một người để hiểu hết chuỗi cà phê chắc có khi phải đánh đổi cả một cuộc đời. Do đó, trong phạm vi 1 quyển sách, tác giả cũng chỉ gửi gắm tâm tình của một người làm nghề lâu năm nhưng vẫn ưu tư về sự phát triển. Quyển sách là một tham khảo tốt cho những ai muốn làm cà phê nhưng đừng dùng từ sống-chết mà là tình yêu.
Bản thân tôi, tôi cũng khâm phục tác giả ở chỗ đã dũng cảm viết lên những vấn đề về thói quen trong canh tác, sự hiểu biết và chữ Tâm, Trí, Tín...đối với nghề để mỗi con người đi theo cà phê hãy luôn tự học hỏi để hoàn thiện bản thân.
Sự bền vững của một một dân tộc khi mỗi cá nhân biết hoàn thiện nhân cách và làm chủ được bản thân mình.
Có thể có nhiều người giỏi hơn trong nghề cà phê nhưng viết lên những tâm tư, trải nghiệm cũng như trăn trở với nghề như Anh thật đáng quý và trân trọng.
Quyển sách của anh khích lệ tôi nên làm một việc gì đó nhỏ có ý nghĩa cho cà phê Việt. Tôi nghĩ ai đó trong số các bạn cũng nghĩ như tôi!
. "NGUYEN BA THANH, PhD Lecturer, Department of Food Quality Management,
Deputy Director, Institute of Biotechnology and Food Technology (IBF), Industrial University of Ho Chi Minh City (IUH).
